Türkiye`de Ödeme Sistemlerinde Oyuncular Nasıl Farklılaşıyor?

Ödeme sistemleri veya bugünlerde daha sık kullanılan tabiri ile fintech alanındaki oyuncuları, bankalar ve diğer kökleşmiş finansal hizmetler sunan oyuncular dışında, ödeme alanında yenilikçi uygulamaları hayata geçiren firmalar olarak tanımlayabiliriz. Bu alanın altına bulut bazlı muhasebe altyapısı veya e-fatura hizmeti gibi hizmetleri sunan firmaları da dahil edebilmekle beraber, bu alanda faaliyet gösteren firmaların çoğu kartlı ödeme sistemleri alanında sanal POS altyapıları üzerinden dijital ödeme almayı sağlıyor. Bu firmaların nasıl çalıştığı ve birbirlerinden nasıl ayrıştığı ile ilgili kafa karışıklıklarını gidermek için bu firmaları genel olarak üç kategori altında toplamak ve özetlemek faydalı olacaktır:

• Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları (PSP): Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları, daha anlaşılır şekli ile “Sanal POS sağlayıcıları”, BDDK tarafından çıkartılan 6493 numaralı kanun kapsamında ödeme hizmeti sağlamak için lisanslanan firmaları ifade etmekte. Bu firmaların ana misyonu e-ticaret sitelerine ve diğer iş ortaklarına tek tek bankalardan sanal POS alma veya entegre etme işiyle uğraşmadan çok hızlı bir şekilde kredi kartı ile online tahsilat yapmaya başlamalarını sağlamak. Ödeme Hizmet Sağlayıcıları tahsilatına aracılık ettiği ödemelerin finansal operasyonunu da tamamen yürütüp, firmalar adına fon tutma ve fonların dağıtımı işini de üstlendiklerinden, bir nevi ufak bankalar olarak nitelendirilebilirler. Bu firmaların potansiyel müşterileri pazaryeri altyapıları ve bankalardan kendisinin sanal POS alması zor, teknik yetkinliği daha sınırlı orta ve küçük ölçekli firmalar olarak özetlenebilir. Bu kategorideki püf noktası, ödeme hizmet sağlayıcılarının finansal kuruluş olması nedeni ile, kanun tarafından sadece ödeme hizmeti sağlamak ile kısıtlandırılmış olması. Yani BDDK`dan ödeme hizmeti sağlamak için lisanslanmış bir firmanın, ödeme hizmeti sağlamaksızın ödeme ile ilgili altyapıları ve teknolojilerini (Örnek: Fraud sistemi) iş ortaklarına sunması kanunen yasaklanmış durumda.
• Ödeme Teknolojileri Sağlayıcıları (Dış Hizmet Sağlayıcılar): Bu kategori altında toplayabileceğimiz firmalar, ödeme hizmeti sağlamayan yani iş ortaklarına finansal hizmet sunmak yerine firmaların ödeme teknolojileri ile ilgili altyapı ihtiyaçlarına çözüm sunan firmalar. Bu firmalar, ödeme hizmeti sağlamadıkları yani fon tutmak veya fon transferi gibi süreçleri üzerilerine almadıkları için BDDK`nın 6493 numaralı kanuna tabi değiller. Bu firmalar iş ortaklarına Ödeme Geçidi (Payment Gateway), Kart Saklama, Tek Tıkla Ödeme, Düzenli/Tekrarlayan Ödeme gibi hizmetleri sunarak tahsilat altyapılarında üst seviye güvenlik ve kolaylık yaratmaktalar. Özellikle kart saklama hizmeti veren firmalar PCI DSS Level 1 (Payment Card Industry Data Security Standards Level 1) uyumlu olmaya zorunlular ve bu bağlamda çok yüksek güvenlikli altyapılara sahipler. Bu firmaların potansiyel müşterileri daha çok bankalardan kendi sanal POS`u olabilen veya bunları kolaylıkla temin edebilecek daha büyük ölçekli firmalara yoğunlaşıyor.
• Dijital Cüzdanlar: Alternatif ödeme sistemi olarak da adlandırılan dijital cüzdanlar, son kullanıcıların kendilerine bir dijital cüzdan hesabı açması (kullanıcı adı ve şifre ile bir kayıt işlemi yaparak) ve bu dijital cüzdan hesabı aracılığıyla e-ticaret sitesi veya mobil uygulamalarda ödeme yapmasını sağlayan sistemlerdir. Maalesef ülkemizdeki kredi kartı ve banka kartı penetrasyonunun yüksekliği nedeni ile dijital cüzdanların penetrasyonu halen oldukça düşük seviyededir. Bunda, dijital cüzdanlardaki müşteri deneyimi ile ilgili problemlerin ve kendilerini özellikle “indirim için bir araç” olarak konumlandırmalarının da payı da yadsınamayacak seviyededir.